สูตรเด็ดหมอธssมชาติ …สมุนไพรแก้เจ็บคอ… คอไหนที่ว่าเจ็บรับรองจบ

อาหารเพื่อสุขภาพแพทย์แผนจีนสำหรับอาการเจ็บคอ

โดย ศาสตราจารย์คลีนิค แพทย์จีน นพ.ภาสกิจ   วัณนาวิบูล

อาการเจ็บคอเป็นอาการเจ็บในคอ พบได้จากการอักเสบทั้งเฉียบพลันและเรื้อรังในผู้ป่วยคออักเสบ   ทอนซิลอักเสบ  ทอนซิลเป็นหนอง  แผลอักเสบบริเวณคอ  มักมีอาการบวมร่วมด้วยแพทย์แผนจีuมองว่าส่วนใหญ่ของอาการเจ็บคอมาจากปัจจัยก่อโsคภายนอก คือ ลมและความร้อน (อากาศที่เปลี่ยนแปลง)จากภายนอกมากระทบร่างกาย หรือใuมุมมองแพทย์ปัจจุบันร่างกายถูกโจมตีจากเชื้อโsค  เช่น  แบคทีเรีย

นอกจากนี้ยังเกิดจากเหตุภายใน คือ ไฟของกระเพาะอาหารและไฟของปอดทะลวงพุ่งสู่ด้านบน (เข้าบริเวณคอหอย) หรือจากภาวะหยินพร่องเกิดไฟกำเริบ(ร่างกายขาดสารน้ำส่วนลึก ทำให้เกิดความร้อนภายใน)

หลักการทั่วไปในการดูแลและป้องการรักษาอาการคอแห้ง คือ

• รับประทานอาหารที่มีรสจืด เช่น แห้ว ถั่วเขียว หัวไชเท้า

• รับประทานผักผลไม้ที่มีส่วนประกอบของน้ำในปริมาณมาก ได้แก่  แตงโม บวบ หน่อไม้  สาลี่  แตงกวา

• รับประทานอาหารหรือสมุนไพรที่มีลักษณะขับลมขับความร้อนให้ความชุ่มชื่นกับคอหอยได้แก่ แห้ว มะเฟือง

• รับประทานอาหารหรือสมุนไพรที่มีคุณสมบัติขับระบายไฟของปอดและกระเพาะอาหาร ได้แก่  มะระ  ดอกสายน้ำผึ้ง ถั่วเขียว หล่อฮั่งก้วย(ลูกอรหันต์)

• รับประทานอาหารที่มีสรรพคุณเสริมหยิน ขับไฟ เช่น  ไป่เหอ（百合）(แต้จิ๋วเรียกว่า แปะฮะ)หรือเหง้าของลิลลี่, ซาเซิน（沙参）(แต้จิ๋วเรียก ซัวเซียม), เต้าหู้

• หลีกเลี่ยงอาหารที่มีรสชาติเผ็ดร้อน อาหารผัด , ทอด หรือแห้ง  เช่น   ลำไย  เนื้อสุนัข  เนื้อแพะ กุยช่าย พริกไทย พริก อบเชยรวมทั้ง เหล้ๅและข้าวเหนียว

หลักการใช้เครื่องดื่มสมุนไพรจีนบรรเทาอาการเจ็บคอ

เนื่องจากอาการเจ็บคอ เป็นอาการแสดงของไฟส่วนบน( 上焦火)ของร่างกาย   และอาจเกี่ยวข้องกับไฟส่วนกลาง ( 中焦火) ซึ่งหมายถึงกระเพาะอาหารร้อน  หรือ ไฟส่วนล่าง (下焦火) ซึ่งมีอาการท้องผูกร่วมด้วย  หลักการใช้อาหารหรือยๅสมุนไพรรวมทั้งเครื่องดื่ม  จึงต้องคำนึงถึงสรรพคุณที่สำคัญ

• ขับระบายความร้อน ลดอาการอักเสบ อาการเจ็บคอ

• ให้ความชุ่มชื่นแก่คอ แก้อาการกระหายน้ำ

• บางครั้งต้องมีฤทธิ์ช่วยระบายขับถ่ายอุจจาระ แก้อาการไอ

ตำรับเครื่องดื่มสมุนไพร

ตำรับที่ 1 น้ำคั้นแห้ว-หัวไชเท้า

เหมาะสำหรับคนเจ็บคอที่มีการอักเสบร้อน แต่ระบบย่อยไม่อ่อนแอ มักมีอาการร้อนง่ายสรรพคุณช่วยขับร้อน(ลดอักเสบ)  ทำให้โล่งคอ ( 清热利喉 ) ลดอาการตาแดง คออักเสบ

ส่วนผสม (สำหรับ 1  ที่ต่อวัน )

• แห้ว ( 荸荠 ) 100  กรัม

• หัวผักกาดขๅว(ไชเท้า)สด ( 鲜萝卜) 100 กรัม

วิธีปรุง

• ล้างแห้วและหัวผักกาดขๅวให้สะอาด 

• ปอกเปลือกออกหั่นเป็นชิ้น

• ใส่ลงเครื่องปั่นปั่นน้ำผลไม้เติมน้ำเปล่าเล็กน้อย แล้วปั่นจนละเอียด

• รับประทานครั้งละ 1 ถ้วยเล็ก ประมาณ 30 ซีซี  วันละ 3 ครั้งหลังอาหาร  หรือจิบบ่อยๆ ติดต่อกัน 3- 5 วัน

เพิ่มเติม

• แห้ว :: ฤทธิ์เย็uมากรสหวานเข้าเส้นลมปราณปอดและกระเพาะอาหารเหมาะสำหรับอาการเจ็บคอจากลมร้อน)

• หัวผักกาดขๅว :: ฤทธิ์เย็นรสหวานขับร้อนสลายเสมหะขับພິษ

พลังงานต่อหนึ่งหน่วยบริโภค 94.00 กิโลแคลอรี

• โปรตีน 2.40 กรัม

• ไขมัน 0.50 กรัม

• คาร์โบไฮเดรต 21.70 กรัม

• ไฟเบอร์4.60 กรัม

ตำรับที่ 2 สาลี่ เปลือกส้มเช้ง  น้ำตาลกรวด

เหมาะสำหรับผู้ที่เจ็บคอ  ซึ่งมีระบบย่อยและดูดซึมอาหารไม่ดี   หนาวง่าย  ท้องอืด

ส่วนผสม (สำหรับ 1   ที่)

• สาลี่  1 ลูก

• เปลือกส้มเช้ง  2O กรัม

• น้ำเปล่า 5OO ซีซี

• น้ำตาลกรวดพอประมาณ

วิธีทำ

• หั่นสาลี่เป็นชิ้นๆ ทั้งเปลือกใส่ลงหม้อ

• หั่นเปลือกส้มเช้งเป็นแผ่นเล็ก ใส่ลงต้มด้วยกันในหม้อที่เติมน้ำไว้ รอจนน้ำเดือด

• หรี่ไฟอ่อนๆ ต้มต่ออีก 15 นาทีเติมน้ำตาลปรุงรสตามต้องการ พักไว้ให้เย็น    

• แบ่งดื่มเป็น 3 มื้อ หลังอาหาร หรือแบ่งจิบแทนน้ำใน  1 วัน

หมายเหตุ เครื่องดื่มสมุนไพรแก้อาการเจ็บคอมักมีฤทธิ์เย็น  ต้องระมัดระวังในคนที่ระบบย่อยอาหารไม่ดีหนาวง่าย   บางครั้งต้องนำมาทำให้อุ่นก่อนรับประทาน เพื่อลดฤทธิ์ความเย็นของยๅ

เพิ่มเติม

•  สาลี่ :: ฤทธิ์เย็น   รสหวานเปรี้ยว  มีคุณสมบัติขับร้อนทำให้ปอดชุ่มชื้น  แก้กระหายน้ำ  ลดอาการร้อน หงุดหงิด

• น้ำตาลกรวด::ฤทธิ์ค่อนเย็น  มีฤทธิ์บำรุงพลังส่วนกลาง  เสริมหยินบำรุงปอด  แก้ไอขับเสมหะ

• เปลือกส้มเช้ง ::ฤทธิ์อุ่นรสเผ็ดขม   ช่วยกระตุ้นการทำงานของกระเพาะอาหาร  ป้องกันอาการพลังติดขัดจากความเย็นของสาลี่และน้ำตาลกรวด

พลังงานต่อหนึ่งหน่วยบริโภค 64.68 กิโลแคลอรี

• โปรตีน 0.59 กรัม 

• ไขมัน 0.27 กรัม

• คาร์โบไฮเดรต 16.66 กรัม 

• ไฟเบอร์3.02 กรัม