ตำนาน อิลลูมินาตี สมาคมลับที่เชื่อว่า อยู่เบื้องหลังโลกใบนี้

อิลลูมินาตี หรือ Illuminati มาจากภาษาละตินว่า อิลลูมินาตุส ที่แปลว่า "รู้แจ้ง" เป็นชื่อที่ตั้งให้แก่กลุ่มคณะบุคคลหลายกลุ่มทั้งที่มีอยู่จริงและเป็นเรื่องแต่ง ซึ่งหากกล่าวถึงที่มีอยู่จริงในประวัติศาสตร์จะหมายถึง สมาคมรู้แจ้ง



สมาคมรู้แจ้งเป็นสมาคมลับในยุคเรืองปัญญา ก่อตั้งเมื่อวันที่ 1 พฤษภาคม ค.ศ. 1776 ที่เมืองอิงก็อลชตัท แคว้นบาวาเรีย โดยนักปรัชญาและนักกฎหมายศาสนจักร อาดัม ไวส์เฮาฟท์ (Adam Weishaupt) พร้อมกับนักเรียนอีกสี่คน ไวส์เฮาฟท์ก่อตั้งสมาคมนี้ขึ้นภายหลังผิดหวังกับองค์กรฟรีเมสันที่ไม่ค่อยเปิดรับความคิดเขาเท่าไหร่ ไวส์เฮาฟท์จึงก่อตั้งสมาคมของตนเองขึ้นมาโดยมีโครงสร้างและระดับเฉกเช่นเดียวกับฟรีเมสัน แต่ทั้งนี้เพื่อตอบสนองความเชื่อของเขาเอง มีจุดมุ่งหมายต่อต้านความงมงาย (superstition), ต่อต้านลัทธิหมิ่นประมาท (obscurantism), ต่อต้านอิทธิพลของศาสนาในชีวิตผู้คน รวมถึงต่อต้านการใช้อำนาจรัฐในทางผิด



เมื่อแรกก่อตั้ง ไวส์เฮาฟท์ใช้ชื่อองค์กรว่า สหภาพสัมบูรณ์ (Bund der Perfektibilisten) และตัดสินใจใช้นกฮูกแห่งอะธีนาเป็นสัญลักษณ์องค์กร อย่างไรก็ตาม ไวส์เฮาฟท์มองว่าชื่อนี้ฟังดูแปลก ในเดือนเมษายน ค.ศ. 1778 จึงเปลี่ยนชื่อเสียใหม่เป็น สมาคมรู้แจ้ง Illuminatenorden
ช่วงปลายคริสต์ศตวรรษที่ 18 คาร์ล เทโอดอร์ ผู้ครองแคว้นบาวาเรีย ประกาศให้สมาคมรู้แจ้ง องค์กรฟรีเมสัน ตลอดจนองค์กรลับอื่นๆนั้นเป็นองค์กรเถื่อน คำประกาศเหล่านี้ได้รับการสนับสนุนโดยคริสต์จักรคาทอลิก นอกจากนี้ ในปีค.ศ. 1798 ฝ่ายหัวเก่าและนักวิจารณ์ฝ่ายคริสต์จักรยังเขียนหนังสือให้ร้ายว่าองค์กรเหล่านี้อยู่เบื้องหลังการปฏิวัติฝรั่งเศสและยังเคลื่อนไหวอย่างลับๆเพื่อทำการเปลี่ยนแปลงในประเทศอื่นๆต่อไป หนังสือเหล่านี้ได้รับความนิยมไปถึงสหรัฐและทั่วนิวอิงแลนด์

นักการเมืองผู้มีสติปัญญาและหัวก้าวหน้าจำนวนมากอ้างว่าพวกเขาเป็นสมาชิกองค์กรเหล่านี้ อย่างที่เจ้าชายแฟร์ดีนันท์แห่งเบราน์ชไวค์-ว็อลเฟินบึทเทิล หรือนักการทูตซาฟิแอร์ ฟอน ซวัค เคยอ้างว่าตัวเองเป็นผู้นำเบอร์สองของสมาคมนี้ สมาคมนี้ดึงดูดปรมาจารย์เลื่องชื่อมากมายอาทิ โยฮัน ว็อล์ฟกัง ฟ็อน เกอเทอ และโยฮัน ก็อทฟรีท แฮร์เดอร์ ตลอดจนดยุกผู้ครองนครโกทาและไวมาร์
ผลที่ตามมา "อิลลูมินาตี" กลายเป็นคำที่ถูกนำไปอ้างโดยองค์กรมากมาย ทั้งที่อ้างว่าตนมีความเกี่ยวข้องกับสมาคมรู้แจ้งหรือองค์กรลับอย่างเดียวกัน แน่นอนว่าคำอ้างเหล่านี้ไม่มีข้อพิสูจน์ หลายครั้งมีทฤษฎีสมคบคิดว่าองค์กรเหล่านี้วางแผนในการเข้าครอบงำกิจการโลก คอยชักใยและสร้างสถานการณ์เพื่อต่อต้านรัฐบาลและบรรษัทต่างๆเพื่อให้ได้มาซึ่งอำนาจทางการเมืองและอิทธิพลโดยมีเป้าหมายสูงสุดคือการจัดระเบียบโลกใหม่ (New World Order) ซึ่งเป็นทฤษฎีสมคบคิดเกี่ยวกับอิลลูมินาตีที่แพร่หลายที่สุด มีการนำอิลลูมินาตีไปใช้ในงานวรรณกรรม, ภาพยนตร์, การ์ตูน, วิดีโอเกม อยู่มากมาย